Afval of grondstof? Onderzoek kwaliteit gescheiden ingezameld huishoudelijk afval Nijmegen

Veel inwoners van Nijmegen vinden het belangrijk dat hun afval gerecycled wordt. Ook de gemeente vindt dat. Dat gemeenten steeds meer afval gescheiden moeten inzamelen volgt uit het streven naar een circulaire economie. Meer recycling vereist dat meer afval gescheiden wordt ingezameld. Of de gescheiden ingezamelde stromen daadwerkelijk gerecycled kunnen worden, wordt in hoge mate bepaald door de kwaliteit. Hoe zuiverder de ingezamelde stroom, hoe beter die gerecycled kan worden en hoe minder afval verbrand hoeft te worden. In het geval van papier en karton moet het oudpapier schoon en droog – zijn.

Landelijk – en ook binnen de gemeente Nijmegen –wordt vooral gerapporteerd over kwantitatieve ontwikkelingen rond de gescheiden inzameling van huishoudelijk afval. Het succes van het afvalbeleid wordt veelal afgemeten aan twee zaken: de hoeveelheid ingezameld Restafval per inwoner en het zogenaamde scheidingspercentage. Deze cijfers zeggen niet veel over de kwaliteit en de mate waarin de gescheiden ingezamelde stromen daadwerkelijk worden hergebruikt. De Rekenkamer adviseert om meer inzicht te verkrijgen in de kwaliteit van de afvalstromen. Download het rapport.

Over de kwaliteit van de gescheiden ingezamelde stromen zijn er vooral vanuit verwerkers, steeds meer signalen dat deze achteruit gaat. Ook uit het meest recente vervuilingsonderzoek van PRN blijkt dit. Er is een duidelijke trend zichtbaar. Gevolg: uitval van grondstoffen. Uitval ontstaat doordat herbruikbare grondstoffen bij het restafval belanden of omdat productvreemde materialen in de gescheiden afvalstromen terechtkomen. In het geval van papier en karton kan worden gedacht aan etensresten, vet, coatings en plastic toevoegingen aan verpakkingen. Die horen niet bij het oudpapier. PRN heeft mede daarom de Scheidingswijzer Papier en Karton gepubliceerd.

De Rekenkamer van gemeente Nijmegen heeft onderzocht op welke punten in de keten van inzameling tot eindverwerking sprake is van uitval van grondstoffen. Hoe groter de uitval, hoe groter het verschil tussen scheidings- en hergebruikspercentage. Bij glas en oud papier blijkt de uitval beperkt, de hergebruikspercentages daarvan liggen in Nijmegen bijna op 90%. Toch neemt ook hier de vervuiling en dus uitval toe. De Rekenkamer erkent deze problematiek en kijkt voor oplossingen verder dan de zogenaamde VANG-doelstellingen die vooral uitgaan van de reductie van restafval per inwoner en scheidingspercentages van afval.  Het streven van VANG is weliswaar een circulaire cconomie, maar om de grondstofketens gesloten te houden zal niet alleen naar het einde van de afvalketen moeten worden gekeken, maar juist ook naar het verminderen van de consumptie en het slimmer en duurzamer produceren en ontwerpen van producten; naar het verlengen van de levensduur van producten. Kortom, de voorkant van de afvalketen zal veel nadrukkelijker moeten worden betrokken in het circulaire beleid. Nota Bene. Het Nationaal Recycling Forum heeft hier al eerder toe opgeroepen en ook PRN zet zich in voor Design for Recycling.