De chipszak, die vette pizzadoos, de vensterenveloppen van kantoor, het bakpapier van je zelfgemaakte taart en de doordrukstrips van medicijnen. Wat hoort waar? We zijn er dagelijks mee bezig: afval scheiden. Soms best lastig.
In Nederland leveren we ons afval gescheiden in. Oudpapier, GFT+E (Groente-, Fruit-, Tuinafval en Etensresten), PMD (Plastic, Metaal, Drankkartons), elektrische apparaten (E-waste), chemisch afval, glas, textiel en nog veel meer. Het is inmiddels behoorlijk wat en voor iedere afvalsoort hebben we vaak een aparte bak of zak.
Wat gebeurt er met ons gescheiden afval?
Papier en karton, GFT, PMD, e-waste, klein chemisch afval, bouwafval, glas. Al het opgehaalde afval wordt apart verwerkt (en niet op één hoop wordt gegooid, zoals sommigen denken). Afval als grondstof voor een nieuw product. Dat is waar het ‘circulaire’ cirkeltje om draait.
Recyclen van afval kost minder energie, minder geld en zorgt voor minder uitstoot dan het winnen van grondstoffen voor nieuwe producten.
Papier en karton van verpakkingen en van niet-verpakkingen (bijv. kranten of tijdschriften en grafisch papier) worden in Nederland doorgaans samen ingezameld bij huishoudens en bedrijven. In 2021 bestond 37% uit niet-verpakkingen.
Afval scheiden voor milieuwinst
Vooraf je afval scheiden (ook wel bronscheiding genoemd) kost veel minder energie en geld dan wanneer het afval achteraf machinaal gescheiden wordt. Bronscheiding levert dus milieuwinst op. Daar doen we het voor! Dit geldt zeker voor oudpapier en – karton, bronscheiding is daar cruciaal. Bijna 90% van ons papier en karton wordt gerecycled.
Wat gebeurt er met ons oudpapier?
Nederlanders zijn goed in het scheiden van oudpapier en zien het als de gewoonste zaak van de wereld. We zijn zelfs koploper in Europa!
Schoon en droog oudpapier en -karton wordt gerecycled en is dé grondstof voor nieuw papier. 87% van de vezelinzet van Nederlandse papierfabrieken is oudpapier. Daarom is het zo belangrijk dat het brongescheiden wordt ingezameld. Nat en vies papier, bijvoorbeeld nagescheiden uit restafval, is namelijk totaal ongeschikt voor recycling!
Alleen schoon en droog oudpapier en karton kan worden gerecycled en hergebruikt. De gemeente organiseert de inzameling van het oudpapier en brengt het naar een gecertificeerde oudpapieronderneming. Hier wordt het papier gereinigd, gesorteerd en geperst tot balen. Deze enorme bundels papier worden getransporteerd naar de papierfabriek.
Oudpapier als grondstof voor nieuw papier
In de papierfabriek wordt het oudpapier opgelost in water. De papiervezels weken daarbij los van elkaar. Zo ontstaat een vezelbrij (papierpulp). Vervuiling zoals nietjes, paperclips, plakband en zelfs zand of piepschuim, wordt met behulp van verschillende zeeftechnieken uit de vezelbrij gehaald. Indien nodig voor het eindproduct, wordt ook de drukinkt verwijderd.
Nieuw papier
De pulp vormt de basis van nieuw papier en karton. Pulp bestaat uit houtvezels en water. Op het moment dat de pulp de papiermachine ingaat is de verhouding vezel – water 1% vezel tegenover 99% water. In de papier- of kartonmachine wordt de pulp met een zeef ontwaterd. Aan het einde van de zeef loopt de natte en broze papierbaan tussen twee walsen door. Zo wordt nog meer water uit het papier geperst. Vervolgens wordt het papier gedroogd, geëffend en glad gemaakt. Lees meer over de productie en grondstoffen van papier en karton op:
Papierkringloop
Zodra het papier en karton de fabriek verlaat, kunnen er weer nieuwe producten van worden gemaakt. De kringloop van papier begint zo opnieuw!
Bekijk het Filmpje: Papier & karton
Vervuiling neemt toe
Helaas treffen we steeds meer vervuiling in het ingezamelde oudpapier. En dat is jammer! Van vervuild oudpapier kan namelijk geen nieuw papier meer worden gemaakt.
Er gaan waardevolle grondstoffen verloren door vocht, vet en etensresten in het oudpapier.
Onderzoek van PRN laat zien dat de vervuiling van ons oudpapier toeneemt.
In de periode 2021-2022 zagen we dat het de vervuiling van het oudpapier toenam. Er zit nu zo’n 3,36% vervuiling in het oudpapier van huishoudens. Des te belangrijker om steeds weer aandacht te geven aan de scheiding van oudpapier.
PRN ontwikkelde daarom de Scheidingswijzer Papier en Karton. Een handig hulpmiddel dat laat zien wat er wel en niet bij het oudpapier thuishoort. Door oudpapier en karton op de juiste manier te scheiden kunnen we vervuiling voorkomen. De Scheidingswijzer helpt daarbij.
Waarom oudpapier schoon en droog moet zijn
Schoon wil zeggen: geen voedsel- of verfresten of vetvlekken op kranten of karton. Droog wil zeggen: niet doorweekt met water (een beetje regenwater kan geen kwaad).
‘Schoon en droog’, de kern van de huidige Scheidingswijzer, is als volgt gedefinieerd:
Oudpapier is schoon en droog wanneer het grotendeels vrij is van productresten, vloeistoffen en andere materialen dan papier. Kleine materiaalonderdelen, zoals kunststof tape of vensters, of lichte vlekken of droge voedselresten na het leegschudden van een verpakking verstoren het recyclingproces niet en mogen bij het oudpapier.
Bekijk en download de PRN scheidingswijzer Papier en Karton.
“Wist je dat oudpapier en karton tot wel 25 keer gerecycled kan worden?”
Twijfel je soms ook? Kijk op: www.afvalscheidingswijzer.nl en zie direct wat in welke bak hoort.