Papier
Recycling
Nederland
Recycling
Nederland
Begin dit jaar heeft Staatssecretaris Jansen (Openbaar Vervoer en Milieu) het ontwerp-CMP gepubliceerd. Later dit jaar treedt het definitieve CMP in werking, als opvolger van het Landelijk Afvalbeheerplan (LAP3).
Waar LAP3 het beleid voor traditionele afvalactiviteiten beschrijft zoals inzamelen, recyclen, verbranden en storten, gaat het CMP een stap verder. Naast de behandeling van onderwerpen uit het LAP3 en betrokken partijen bij het afvalbeheer, richt het CMP de aandacht op alle stappen in de keten. Daarmee probeert het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (I&W) de informatievoorziening te verbeteren en te sturen op hoogwaardige verwerking van afvalstromen.
Hoewel PRN de ambitie steunt om tot een beleidskader te komen, zet PRN vraagtekens bij het voorgestelde CMP, als basis voor de transitie naar een circulaire economie.
De kracht van papier en karton in de afvalfase is recycling. Met recyclingpercentages van 82% (niet-verpakkingen) en 89% (verpakkingen) behoort Nederland tot de Europese top! Oudpapier is een waardevolle grondstof, met een bewezen sterke inzamelstructuur, waar de kosten van inzameling en recycling meer dan gedekt worden door de opbrengsten van het gerecyclede oudpapier. Hoogwaardige recycling van papier en karton is al jaren een voorbeeld van een circulaire kringloop waar Nederland trots op mag zijn.
Het concept CMP gaat echter voorbij aan de bestaande circulariteit van de papierketen. In het CMP wordt oudpapier en karton als vanouds met een afvalbril bekeken. Hierdoor is onvoldoende aandacht voor de circulaire kansen die oudpapier- en karton als secundaire grondstof biedt.
In het plan ontbreekt de ambitie om meer te sturen op brongescheiden inzameling. In plaats daarvan wordt nascheiding als dé oplossing voor verdere circulariteit verkend, terwijl nagescheiden oudpapier helemaal niet door de papierindustrie verwerkt mag worden. Bovendien vormt het CMP een risico voor het goed functioneren van de papierketen door gerecycled papier en karton als potentiële afvalstof aan te merken.
Hierbij kort onze opmerkingen op het CMP-ontwerp, zoals verwoord in de zienwijze van PRN:
Afvalstof of product?
Er is onvoldoende zekerheid om te handelen met het label ‘einde afval.’ De juridische status van het verhandelde materiaal, afval of grondstof, blijft namelijk onzeker. PRN wil daarom voorstellen om de houders van oudpapier en -karton de optie te geven het bevoegd gezag te verzoeken een besluit te nemen. Dat geeft de nodige rechtszekerheid. Alternatief is dat er in overleg met de relevante branches nationale criteria opgesteld worden voor Einde Afval voor oudpapier en -karton.
Uit het CMP valt op te maken dat gerecycled oudpapier niet automatisch de afvalstatus verliest. Met andere woorden, er wordt verondersteld dat Nederlandse papierfabrieken afval produceren.
PRN vindt dit problematisch om de volgende redenen:
PRN stelt daarom voor het CMP in lijn te brengen met de maatschappelijke praktijk dat oudpapier en -karton dat gerecycled is in nieuw papier en karton, de afvalstatus verliest.
Zorgplicht gemeenten
In onze optiek zijn gemeenten uitstekend in staat om de inzameling van oudpapier lokaal te organiseren. Die verantwoordelijkheid zou in stand moeten blijven en de plicht om te zorgen voor bronscheiding van papier en karton zou verduidelijkt moeten worden.
Prikkel tot verbranding past niet bij een circulair gedachtegoed
Kwaliteit van recyling en vermindering van het grondstoffengebruik (één van de uitgangspunten van de circulaire economie) heeft geleid tot de volgende definitie van hoogwaardige recycling:
‘De vorm van recycling waarbij het materiaal zoveel mogelijk en met een zo hoog mogelijke kwaliteit over zoveel mogelijk cycli in een materiaal of productketen wordt gehouden.’
PRN kan zich vinden in deze definitie van hoogwaardige recycling maar vindt het een misvatting in het CMP dat ingezameld oudpapier en -karton met 2% productvreemde vervuiling en/of 12% vocht niet meer gerecycled zou kunnen worden.
In de praktijk wordt dit oudpapier namelijk gezuiverd en gesorteerd zodat het voldoet aan de strenge acceptatiecriteria van de papierindustrie. PRN vindt het daarom ongewenst dat waardevol oudpapier verbrand zou mogen worden terwijl het prima geschikt kan worden gemaakt voor de afzetmarkt. Verbranding past niet bij een circulair gedachtegoed. Het CMP zou op deze manier onbedoeld een perverse prikkel tot verbranding kunnen geven. PRN stelt voor dat I&W de gestelde norm herziet zodat alleen werkelijk vervuild oudpapier verbrand mag worden.
Bronscheiding: de enige juiste weg naar een circulaire economie
In het CMP wordt nascheiding genoemd om een circulaire oudpapier- en kartonketen dichterbij te brengen. PRN vindt dit onbegrijpelijk. Nagescheiden oudpapier kan en mag namelijk niet ingezet worden in het papierrecyclingproces. Verwerkingsopties buiten de reguliere papierketen zijn van onvoldoende schaalgrootte om een oplossing te zijn.
Volgens PRN is stimuleren van bronscheiding de enige kansrijke weg naar een circulaire economie waarin de kwaliteit van secundaire grondstoffen essentieel is. Bovendien is bronscheiding vele malen goedkoper en effectiever. Oudpapier en -karton heeft een bewezen en gezonde afzetmarkt.
Heffing eerste kwartaal 2025
Het Algemeen Bestuur van de Stichting Verwijderingsfonds (SVF), de financiële tak van het PRN-systeem, heeft het tarief voor de jaarlijkse heffing vastgesteld. Dankzij zorgvuldige kostenbeheersing heeft het bestuur het tarief op basis van de begroting voor 2025 gelijk kunnen houden aan dat van 2024, te weten € 3,00 per 1.000 kg. Het bestuur heeft echter besloten om het tarief éénmalig te verlagen met € 0,50 gezien het positieve exploitatieresultaat over 2023 en aanwezige reserves. Het tarief voor de jaarlijkse heffing is daarom vastgesteld op € 2,50 per 1.000 kg nieuw op de markt geplaatst / geïmporteerd papier en/of karton voor niet-verpakkingen (exclusief btw).
PRN en het PRN-systeem
Producenten en importeurs die papieren en kartonnen producten op de markt zetten, zijn verantwoordelijk voor het afvalbeheer daarvan. Gemeenten en bedrijfsleven werken samen om jaarlijks minimaal 75% van de op de markt gebrachte niet-verpakkingen van papier en karton te recyclen. In het Papiervezelconvenant zijn hierover afspraken gemaakt. Met het convenant zorgen de papier- en kartonketen en de gemeenten voor een goed en altijd functionerend recyclingsysteem. 82% van het in Nederland op de markt gebrachte papier en karton wordt ingezameld en hergebruikt.
PRN geeft uitvoering aan de afspraken uit het Papiervezelconvenant. Doelstelling van PRN is om de inzameling en het hergebruik van oudpapier continu op een zo hoog mogelijk niveau te houden en te stimuleren. PRN meet de recycling van niet-verpakkingen en rapporteert daarover aan het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. PRN biedt daarnaast een garantie voor het geval dat de recyclingmarkt niet optimaal functioneert. Het PRN-systeem is door de overheid verplicht gesteld door middel van een Algemeen Verbindend Verklaring (AVV).
Aan het PRN-systeem zijn kosten verbonden, de operationele kosten van PRN en SVF, deze kosten worden aan de eerste ontvangers van papier en karton, niet zijnde verpakkingen, in rekening gebracht (de recyclingbeheerbijdrage).
Verplichte bijdrage
Eerste ontvangers van papier en karton, niet zijnde verpakkingen, zijn verplicht de recyclingbeheerbijdrage door te berekenen aan hun afnemers. Bedrijven die hun papier in Nederland inkopen bij de papiergroothandel betalen de recyclingbeheerbijdrage via de factuur van deze groothandel. De andere bedrijven ontvangen een factuur van SVF en betalen de recyclingbeheerbijdrage in 2025. Ter voorkoming van misverstanden: deze recyclingbeheerbijdrage voor papier en karton heeft niets te maken met de afvalbeheerbijdrage van Stichting Verpact (zie: www.verpact.nl).
Oudpapier wordt nieuwe papier en karton. Hoe verloopt de papierkringloop eigenlijk, waarom is de kwaliteit van het ingezamelde oudpapier zo belangrijk en wie zijn er dagelijks betrokken bij recycling?
Onze volledig nieuwe brochure: ‘De Kringloop van papier en karton.’ geeft u een kijkje in de recyclingwereld van oudpapier en -karton).
Daarnaast leest u ook meer over de uitvoering van producentenverantwoordelijkheid voor niet-verpakkingen van papier en karton door Papier Recycling Nederland.
PRN wenst u veel leesplezier. Mocht u na het lezen van deze brochure vragen en/of opmerkingen hebben, neemt u dan contact met ons op via: helpdesk@prn.nl. Wij zijn u graag van dienst.
In 2023 is 82% van alle niet-verpakkingen van papier en karton die op de markt zijn gezet, ingezameld en gerecycled. Dit is berekend door Stichting Papier Recycling Nederland, die uitvoering geeft aan de producentenverantwoordelijkheid voor niet-verpakkingen van papier en karton. Niet-verpakkingen van papier en karton zijn bijvoorbeeld boeken, tijdschriften, folders, bijsluiters, kopieerpapier en toiletpapier.
Het hoge percentage laat zien dat het merendeel van het papier en karton gescheiden en schoon en droog wordt ingezameld. Zo kan er nieuw papier en karton van gemaakt worden. Het is positief om te zien dat Nederlanders en het bedrijfsleven hun bijdrage blijven leveren aan een circulaire economie.
Om hoogwaardige recycling van oudpapier en karton te kunnen blijven garanderen is continu aandacht nodig voor de kwaliteit ervan. Helaas wordt er in het ingezamelde papier en karton nog steeds materiaal gevonden dat er niet thuishoort en het recyclingproces verstoort.
Het onderzoek: ‘Productvreemde vervuiling in huishoudelijk papier en karton 2024’ is afgerond. Dit onderzoek naar de aard en omvang van deze vervuiling wordt om de twee jaar uitgevoerd. Ten opzichte van twee jaar geleden is het Nederlandse oudpapier van huishoudens schoner geworden, maar er zijn grote kwaliteitsverschillen tussen gemeenten.
Download het volledige onderzoek 2024
Voor het gemak hebben we de belangrijkste conclusies op een rij gezet. Deze vind je in bijgaande samenvatting: ‘
Download samenvatting PRN vervuilingsonderzoek oudpapier met de belangrijkste conclusies.
Den Haag laat circulaire kansen liggen en moet met papierinzameling aan de ‘de bak.’
Hagenaar gooit karton ‘gewoon’ bij het huisvuil ‘, kopt het Algemeen Dagblad op 12 augustus. Triest maar waar. In Den Haag verdwijnt de helft van de totale hoeveelheid papier en karton gewoon in het restafval. We hebben het over zo’n 18 kilo papier per inwoner dat de route naar de papierbak niet haalt. Waardevol papier dat tot wel 25 keer te recyclen is.
Eeuwig zonde!
Papier dat in het restafafval belandt gaat regelrecht naar de oven en zijn we altijd kwijt. Zonde van het klimaat, milieu en onbenutte circulaire kansen maar ook voor de Haagse portemonnee. Oud papier levert geld op en verbranding kost juist veel geld. Kosten waar de Hagenees en Hagenaar uiteindelijk via de afvalstoffenheffing voor opdraait.
Bijna 90% van al het Nederlandse oudpapier wordt gerecycled. In veel gemeenten lukt het wél om papier en karton goed te scheiden. Waarom weten de inwoners van Den Haag de papierbak niet te vinden?
Volgens het artikel weten de mensen ‘het’ niet meer. En dat terwijl de gemeente er alles aan doet om inwoners hun papier gescheiden te laten inleveren. Genoeg mogelijkheden voor de inwoner om papier kwijt te kunnen. Papier wordt aan huis opgehaald, losse pakketten worden ingezameld en vorig jaar kwamen er 109 papiercontainers bij. De teller van het aantal verzamelcontainers staat inmiddels op 472. En natuurlijk zijn de mensen ook welkom bij een van de milieustraten. Mogelijkheden genoeg dus om papier gescheiden aan te bieden maar waarom gebeurt dit dan niet?
Volgens een woordvoerder zet de gemeente Den Haag in op voorlichting en onderwijs maar volgens raadslid Leonie Gerritsen (Partij voor de Dieren vroeg om de scheidingscijfers), zou betere communicatie ook werken. Mensen weten niet meer wat ze moeten doen door zwabberbeleid. Omdat het per stadsdeel verschilt en om de paar jaar verandert, kunnen mensen het niet meer bijhouden.’
Beter communiceren werkt maar communicatie is een proces van lange adem. Het is voor gemeenten cruciaal om continu te blijven uitleggen waarom en hoe mensen hun papier kunnen scheiden. Er is genoeg informatie beschikbaar bij VANG (het programma ‘Van Afval Naar Grondstof’ (https://vang-hha.nl/oud-papier-karton/ ) en bij collega-gemeenten. Een goede infrastructuur en handhaving gaan hand in hand met communicatie om scheidingspercentages te verhogen. Politieke ambitie is doorslaggevend om dit beleid krachtig, eenduidig en op lange termijn uit te kunnen voeren.
Het kan, ook in Den Haag. Dus: aan de bak!
Bron: Algemeen Dagblad (AD) 12 augustus 2024
Afval scheiden doe je thuis en gemeenten verzorgen de inzameling. Daarom zijn zij voor mensen een belangrijke informatiebron over hoe dat moet. Er gaat nog veel papier en glas verloren. In totaal hebben we het over 210 miljoen kilo papier en 72 miljoen kilo glas (onderzoek Rijkswaterstaat (RWS) – samenstelling huishoudelijk restafval1
Bevindingen Quickscan Communicatie
Communicatie met inwoners helpt om deze kilo’s in de waardeketen te houden.
Papier Recycling Nederland (PRN) en Stichting Duurzaam Verpakkingsglas (SDV) hebben met een Quickscan onder beleidsmedewerkers van gemeenten een beter beeld gekregen hoe gemeenten hun inwoners informeren en aansporen om papier en glas te scheiden. Wat blijkt? Er is nog veel te winnen, vooral met actieve voorlichting en directe communicatie met inwoners. De uitkomsten van de Quickscan geven ons aanknopingspunten om gemeenten gerichter te helpen en samen te werken om de kringlopen van papier en glas beter te sluiten.
Vooral online, kansen voor direct persoonlijk contact
Hoewel bijna alle respondenten aangeven dat zij informatie via hun website en afvalapp aanbieden, komt actieve voorlichting en direct contact met inwoners veel minder vaak voor terwijl het informeren, faciliteren en motiveren van inwoners essentieel is om het scheidingsgedrag van huishoudens te stimuleren.
Uit: ‘Gids voor gemeenten door MilieuCentraal en ministerie van Infrastructuur en Waterstaat’:
‘Hoe stimuleer je bewoners hun afval te scheiden?
Gedragsbeïnvloeding bij afvalscheiding in stedelijke gebieden, het nut hiervan wordt steeds meer duidelijk. Het op de juiste manier bereiken, informeren, faciliteren en motiveren van de burger is cruciaal en gedragsinzichten kunnen de gekozen aanpak vele malen effectiever maken. In heel Nederland gaan gemeenten hiermee aan de slag om hun doelstellingen op het gebied van afvalscheiding te behalen.’2
Minder vervuiling – meer recycling
Een kwart van de respondenten heeft geen vaste communicatie over papier en glas. Ondanks dat driekwart van hen de inwoners informeert over het belang van het scheiden van deze grondstoffen en over wat er daarna mee gebeurt – beide effectieve maatregelen – constateren PRN en SDV nog steeds vervuiling omdat mensen hun afval niet goed scheiden. Enerzijds wordt in de papier- en glasbak afval aangetroffen dat er niet thuishoort en anderzijds zit er nog een grote hoeveelheid waardevol recyclebaar papier en glas in het restafval, die de weg naar de papier- en glasbak niet heeft gevonden. Zo raken we waardevolle grondstoffen voor altijd kwijt zijn omdat ze niet naar de recycling gaan maar naar de verbrandingsoven. Papier en glas scheiden is eenvoudig maar kennelijk weten veel mensen nog niet waarom goed scheiden zo belangrijk is. Het verminderen van vervuiling is cruciaal: hoe beter de kwaliteit van ingezamelde stromen, hoe beter de recyclingresultaten. En dat is in het belang van alle partijen in de waardeketen. Gemeenten spelen hierbij een belangrijke rol omdat zij hun inwoners gericht kunnen motiveren om papier en glas thuis goed te scheiden door actieve voorlichting en communicatie.
Meer recycling, minder CO2-uitstoot
Volgens onderzoek van Rijkswaterstaat (RWS) zit er nog zo’n 20% papier en 4,5% glas in het restafval.3 Het gaat om gemiddeld 31 kilo papier en 5 kilo glas per persoon die jaarlijks via het restafval verloren gaan omdat huishoudens ze niet scheiden. In totaal hebben we het over 210 miljoen kilo papier en 72 miljoen kilo glas, een enorme hoeveelheid secundaire grondstoffen, die we voor altijd kwijt zijn. Van het papier dat in het restafval verdwijnt is bijna de helft en van het glas bijna alles recyclebaar, indien deze grondstoffen brongescheiden zouden zijn ingezameld.
Meer en beter scheiden van papier en glas is belangrijk voor de hele keten en een circulaire economie. Glas- en papierproducenten kunnen meer gerecycled glas (scherven) en oudpapier gebruiken als deze beschikbaar zijn. Hiermee verminderen zij het energiegebruik en de CO2-uitstoot van de productie en producten. Voor gemeenten is deze CO2-reductie per inwoner een belangrijke indicator in de Benchmark Huishoudelijk Afval, uitgevoerd door de NVRD en Rijkswaterstaat, waarmee gemeenten hun prestaties kunnen vergelijken.4
Met publieksvoorlichting grondstoffen in de keten houden
Veel mensen zijn blijkbaar nog niet goed op de hoogte van de scheidingsregels of zien het nut er niet van in. Met actieve interventies kan nog veel winst worden behaald. Uitleg geven over het belang van grondstoffen scheiden motiveert mensen om meer en beter te scheiden. Denk bijvoorbeeld aan het inzetten van milieucoaches door gemeenten en het geven van educatie aan scholieren en andere doelgroepen. Dit gebeurt al op aanzienlijke schaal, zoals blijkt uit de Quickscan. PRN en SDV zien dit als een positieve ontwikkeling met veel potentie voor uitbreiding en verdere professionalisering. Uit de Quickscan blijkt ook dat beleidsmedewerkers behoefte hebben aan communicatiemateriaal en landelijke campagnes.
Het stimuleren van sorteeranalyses en deelname aan de Benchmark Huishoudelijk Afval lijkt ook veelbelovend, aangezien bijna een kwart van de respondenten niet weet hoeveel papier en glas er in het restafval terechtkomt. Dit inzicht is belangrijk om beleid op te formuleren.
Marguerite Ruys (SDV):
‘We horen soms van gemeenten dat zij denken dat de papier- en glasinzameling prima verloopt, die gedachte blijkt ook uit de Quickscan. Dat leidt dan tot minder aandacht voor deze grondstoffen, zowel in beleid als communicatie. Maar de miljoenen kilo’s die nog uit de waardeketen verdwijnen, vertellen een ander verhaal. Het verminderen van papier en glas in restafval is belangrijk, niet alleen vanwege de verwerkingskosten maar ook vanwege de CO2-uitstoot van restafval. Publieksvoorlichting is daarbij een essentieel instrument om de grondstoffenketens beter te sluiten.
PRN en SDV hebben hier een belangrijke rol. Uit de Quickscan blijkt dat nog niet alle gemeenten PRN en SDV of onze voorlichtingsmaterialen weten te vinden. We willen nog meer samenwerken met gemeenten, het rijk en Milieu Centraal om gemeenten en via hen inwoners te bereiken en te motiveren om papier en glas te scheiden.’
Karin Jonkers (PRN):
‘Heldere communicatie over het scheiden van grondstoffen is cruciaal om bewustzijn over hun waarde te vergroten. We hebben het niet over afval maar over grondstoffen voor nieuwe producten. Het is belangrijk dat mensen weten hóe ze moeten scheiden. Onze eenvoudige wel/niet-lijsten zijn hierbij een handig hulpmiddel. Ze helpen mensen om grondstoffen in de juiste bak te doen. Grondstoffen scheiden begint thuis, gemeenten spelen dan ook een belangrijke rol in de voorlichting aan inwoners. Maar hoe doen ze dat en hoe intensief en motiverend is de communicatie over papier en glas? Daar hebben we een beeld van, zodat we hen en andere voorlichters gericht kunnen helpen met kennis en informatie. Er is veel kennis beschikbaar, van gidsen vol met tips & tricks tot best practices, waarvan de Benchmark Huishoudelijk Afval een goed voorbeeld is, dus maak er gebruik van.’
Standaardisatie van inzamelsystemen onderzocht
Uit de Quickscan blijkt een aanzienlijke verscheidenheid aan inzamelsystemen en inzamelmiddelen. Vooral glascontainers zijn er in veel soorten en maten, wat de herkenbaarheid en vindbaarheid voor inwoners niet ten goede komt. Meer standaardisatie zou daar verandering in kunnen brengen. Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (I&W) verkent eventuele mogelijkheden van standaardisatie. PRN en SDV participeren in dit traject.
‘We wilden weten hoe communicatie als beleidsinstrument wordt ingezet. Omdat beleid en uitvoering cruciaal zijn voor het behalen van inzamelresultaten, richtten we onze Quickscan op beleidsmedewerkers. Met een respons van meer dan 50% en persoonlijk contact, hebben we gemerkt dat beleidsmedewerkers zeer bereid zijn om deel te nemen en geïnteresseerd zijn in de uitkomsten. Een van de bevindingen is dat gemeenten sterk van elkaar verschillen in hun beleid rondom communicatie over papier en glas, aldus Marguerite Ruys (SDV) en Karin Jonkers (PRN).’
Ondersteuning bij publieksvoorlichting
PRN en SDV ondersteunen gemeenten en samenwerkingsverbanden als professionele kennis- en informatiebron bij hun voorlichtingsactiviteiten. Om te voorkomen dat papier en glas bij het restafval terechtkomen en niet meer geschikt zijn voor recycling, kunnen gemeenten gebruik maken van de scheidingswijzer Papier & Karton5 en Scheidingstips glas.6 Deze scheidingswijzers zijn direct te gebruiken in de gemeentelijke communicatie en te downloaden voor communicatie op de website, social media of drukwerk. Passend in de eigen huisstijl van de gemeente omdat het eenvoudig is om het eigen logo toe te voegen.
Een ander nuttig hulpmiddel voor actieve communicatie en gedragsbeïnvloeding bij afval scheiden is de uitgave ‘Hoe stimuleer je bewoners hun afval te scheiden?, gids voor gemeenten in gedragsverandering’ van Milieu Centraal en het ministerie van I&W.7
Over de Quickscan
150 beleidsmedewerkers afval en grondstoffen van gemeenten en samenwerkingsverbanden zijn uitgenodigd voor de online Quickscan Gemeentelijke Communicatie. Ze beantwoordden vragen over het nut en de noodzaak van papier- en glasscheiding en hoe vaak en op welke manier de gemeente hierover communiceert met inwoners. Ook inzamelsystemen en de bekendheid van de wel/niet-lijsten voor papier en glas werden besproken.
De Quickscan is uitgevoerd in twee rondes. Na elke ronde kreeg degene die niet had gereageerd een herinnering. Beleidsmedewerkers die daarna nog niet hadden gereageerd, werden persoonlijk benaderd om deel te nemen. Dit resulteerde in een respons van ruim 50%. De respondenten vertegenwoordigden samen 135 gemeenten, wat neerkomt op 39% van alle gemeenten. De Quickscan werd gefinancierd door PRN, SDV en Verpact.
Bekijk de resultaten uit de Quickscan
Meer informatie
Karin Jonkers (PRN), telefoon 06 44255473, e-mail k.jonkers@prn.nl
Marguerite Ruys (SDV), telefoon 06 54604282, e-mail marguerite@mrstratego.nl
Papier Recycling Nederland en Stichting Duurzaam Verpakkingsglas streven ernaar om papier/karton en verpakkingsglas brongescheiden in te zamelen, te sorteren en in te zetten als grondstof voor de productie van nieuw papier en glas.
Deze maand verschenen in de Consumentengids (juni 2024), met dank aan redacteur Nienke Franzen voor dit mooie en duidelijke artikel.
‘Hier met dat papier’ – Consumentengids juni 2024
Soms is het best lastig om afval op de juiste manier te scheiden. Een scheidingswijzer (wel/niet lijst) kan dan helpen. Dit zijn lijsten gemaakt door of met ketenpartners die een duidelijk overzicht bieden om verwarring te voorkomen. Iedereen in de keten – consumenten, gemeenten, inzamelaars en verwerkers – kan deze lijsten gebruiken. Op de VANG website vind je alle scheidingswijzers bij elkaar.
Voor Papier en Karton is er de landelijke wel/niet lijst Papier en Karton, ontwikkeld door PRN in samenwerking met MilieuCentraal en een handig hulpmiddel voor gemeenten.
Om het simpel en overzichtelijk te houden en helder te maken wat wel en wat niet bij het oudpapier mag, bestaat de wel/niet lijst uit twee kolommen. Links in het groen vind je het oudpapier dat wel in de papierbak mag, links in het rood, de zaken die er juist niet in mogen.
Schoon en droog
De nadruk ligt altijd op ‘schoon en droog’. Alleen schoon en droog papier mag in de papierbak. Zo kan een schone eierdoos in de papierbak maar een gebruikte broodzak of een vieze koffiebeker hoort er niet thuis.
Bij de Scheidingswijzer Papier en Karton hoort een animatiefilmpje waarin dezelfde boodschap wordt benadrukt: alleen schoon en droog oudpapier hoort in de papierbak. Gemeenten kunnen de Scheidingswijzer eenvoudig voor eigen gebruik downloaden van de PRN website en deze gebruiken voor hun eigen communicatiemiddelen mét of zonder logo van de gemeente.
Hoge en lage resolutie bestanden van de Scheidingswijzer zijn hier te downloaden. Zowel in lage resolutie voor website en social media als in hoge resolutie bestanden voor drukwerk. Of je nu communiceert via een abri of een website. Het juiste bestand is altijd beschikbaar in 2 talen.
Door herhaling van de boodschap ‘Schoon en droog en de bestanden zowel in het Nederlands als in het Engels beschikbaar te stellen hoopt PRN de gemeenten te helpen met hun communicatie naar inwoners, zodat zij precies weten wat wel en niet bij het oudpapier kan.
Vragen over de Scheidingswijzer Papier en Karton: neem contact op met PRN.
https://prn.nl/papierrecycling/nieuwe-scheidingwijzer-papier-en-karton/
Aan tafel bij Papier Recycling Nederland (PRN) – Hans Wortman – bestuurslid van Papier Recycling Nederland (PRN), Koninklijke Vereniging van Nederlandse Papier- en kartonfabrieken (VNP) en jarenlang voorzitter van 4evergreen (https://4evergreenforum.eu/).
Hans Wortman kent de papierindustrie als geen ander. Als echte ‘papierman’ (sinds 1987) vertelt hij over de ins en outs van de dynamische sector. Via Papierfabriek De Hoop, inkoop en logistiek, kwam hij in 1990 terecht bij SCA Packaging (later overgenomen door DS Smith) waar hij aan de wieg stond van SCA Recycling. Na een korte periode bij DS Smith keerde hij terug naar SCA Hygiëne (tegenwoordig Essity), waarna hij in 2017 startte bij WEPA, een Europese fabrikant van hygiënepapier. Naast zijn functie als Internal Business Consultant bij WEPA was hij drie jaar voorzitter van 4evergreen, een uniek Europees samenwerkingsverband voor de gehele verpakkingspapiersector (fibre based packaging).
We praten met Hans over de belangrijkste ontwikkelingen in de papierindustrie, de PPWR (Packaging and Packaging Waste Regulation), design for recycling, verschuiving van kunststof naar papier, de uitdagingen rondom single-use plastics wetgeving (SUPD) en de rol van UPV’s (Uitgebreide Producenten Verantwoordelijkheid).
Europese wetgeving in aantocht
De moderne wereld staat voor enorme uitdagingen door klimaatverandering. Het Klimaatverdrag van Parijs (2015) verplicht bijna alle landen wereldwijd om zich in te zetten om verdere klimaatverstoring te voorkomen. De circulaire economie speelt hierbij een sleutelrol. Door de negatieve impact op het milieu te minimaliseren, draagt deze aanpak actief bij aan het verminderen van CO2-uitstoot.
In een circulaire economie bestaat bijna geen afval en worden grondstoffen steeds opnieuw gebruikt 3. Kort gezegd streven we naar ‘Reduce, re-use, recycle’ (bron:www.rvo.nl).
Papier en karton, afkomstig van natuurlijk en hernieuwbaar hout, zijn van nature al verbonden met circulariteit. Door ketens te sluiten en samenwerking te bevorderen, is de papierkringloop in ons land een groot succes, met bijna 90% van al het Nederlandse oudpapier dat gerecycled wordt. Daarmee zijn we één van de koplopers in Europa.
Recycling vermindert CO2-uitstoot
Papier en karton zijn tot wel 25 keer te recyclen en bovendien biologisch afbreekbaar. Deze eigenschappen maken ze niet alleen duurzaam, maar ook milieuvriendelijk. Ze dragen actief bij aan het verminderen van CO2-uitstoot en vormen zo een verantwoorde keuze voor een groenere toekomst. Sterker nog, papier en karton slaan CO2 op. Bomen halen CO2 uit de lucht en houtproducten, zoals papier en karton, blijven dit vasthouden totdat ze verbranden of verrotten. Opgeslagen CO2 komt dus niet vrij wanneer een boom wordt gekapt. Door recycling blijft CO2 nog langer bewaard in papier en karton, waardoor het bijdraagt aan de vermindering van CO2-uitstoot.
Ondanks het succes van papier en karton, is er sinds april 2024 nieuwe Europese wetgeving van kracht.
Op 30 november 2022 heeft de Europese Commissie (EC) een voorlopig voorstel voor een EU-verordening voor verpakkingen gepubliceerd: de Packaging and Packaging Waste Regulation (PPWR) als opvolger van de Packaging and Packaging Waste Directive (PPWD). Na lange onderhandelingen is op 24 april 2024 overeenstemming bereikt binnen de EU over deze PPWR wetgeving. Een van de belangrijkste doelstellingen van de PPWR is ervoor te zorgen dat alle verpakkingen in 2030 een hoog recyclingpercentage hebben en recyclebaar zijn. Hoe gaan we dat realiseren?
Shift van kunststof naar papier
Andere Europese wetgeving die van invloed is op de papier en karton keten is de Single-Use Plastics Directive (SUPD).
Deze Europese richtlijn heeft tot doel de milieu-impact van plastic fors te verminderen. Deze directive focust voornamelijk op single-use plastic (SUP), zoals onder andere plastic picknickservies, wattenstaafjes, sigarettenfilters, voedselverpakkingen en drinkbekers. en heeft als doel om de hoeveelheid wegwerpplastic te verminderen en daarmee de milieu-impact te beperken. Dankzij deze regelgeving zijn verpakkers druk bezig met het zoeken naar oplossingen en het verkennen van alternatieven voor plastic, zoals verpakkingen van papier en karton.
Als gevolg van de Single-Use Plastics Directive (SUPD) komen er grotere hoeveelheden vezelgebaseerde verpakkingen op de markt met extra functionaliteit (samengestelde verpakkingen). Dit zijn verpakkingen waarbij de extra functionaliteit zoals polyester, aluminium, syliconen of chemicaliën verkleefd zijn aan de vezels. Die extra functionaliteit moet bij de recycling weer van de vezel af en dat is een uitdaging voor de eindverwerkers (final recyclers, de papierfabrieken).
Hans Wortman: ‘indien op de juiste manier ingezameld en gesorteerd en aangeleverd bij de juiste eind verwerker zijn alle fracties goed te recyclen.’
Laten we de drankenkartons eens onder loep nemen.
Hans Wortman: ‘Drankenkartons worden in een aantal landen in Europa al separaat uitgesorteerd en voor recycling aangeboden. Op basis van de PPWR moeten drankenkartons in 2030 voor tenminste 70% gerecycled worden. Drankenkartons bestaan voor circa 70% uit vezels. Het overige (niet-vezel) deel bestaat voornamelijk uit kunststof met soms nog een aluminium laagje (polyal). De vezels kunnen voor een groot gedeelte gerecycled worden, het kunststof deel is momenteel nog problematisch. Echter er wordt actief gewerkt aan oplossingen zodat ook dit kunststof deel te recyclen is en deze drankenkartons de 70% doelstelling in 2030 gaan halen en op langere termijn de 85%.
Een ander voorbeeld van een samengestelde verpakking is de koffiebeker. Wegwerpbekertjes zijn vaak van papier met een plastic coating om de beker vloeistofdicht te maken. Ze mogen nooit bij het oud papier, want een gebruikt bekertje is niet schoon en droog. Toch kan een koffiebekertje, als het op de juiste manier is opgebouwd, prima gerecycled worden, als het wordt ingezameld via de PMD fractie. Wegwerpbekers van composteerbaar plastic horen bij het restafval (bron: afvalscheidingswijzer.nl).’
De grootste uitdagingen voor 2030 voor de recycling industrie
Hoe gaat de papiersector om met deze samengestelde verpakkingen?
Hans Wortman: ‘Door de sterke groei van samengestelde verpakkingen en vermindering van plastic verpakkingen is er in deze transitieperiode van plastic naar samengestelde verpakkingen nog niet voldoende verwerkingscapaciteit voor deze nieuwe stroom te recyclen materialen.
De grootste uitdagingen zijn de inzameling, sortering en verwerking van samengestelde verpakkingen. Wat er ontbreekt in Europa is een standaardisering van het inzamelsysteem. De PPWR schrijft voor dat 90% van de producten toegang moet hebben tot een inzamel- en recyclingsysteem. Veel landen hebben vaak al geïnvesteerd in een eigen inzamelsysteem en zijn daarom niet zo blij met deze standaardisering die mogelijk een verandering afdwingt.
In heel Europa en dus ook in Nederland is de inzameling anders geregeld en zijn er andere inzamelsystemen, tot op gemeenteniveau. Daarnaast is de verwerking een grote uitdaging. Van veel nieuwe verpakkingen die op de markt komen wordt geclaimd dat ze bij het oudpapier kunnen omdat er vezels in zitten maar dat is niet zo. Samengestelde verpakkingen moeten namelijk goed worden uitgesorteerd zodat ze in de juiste fabriek terechtkomen.’
Hans Wortman: ’De vraag is of we genoeg verwerkingscapaciteit hebben om dat moeilijke materiaal te verwerken? Wil de papiersector haar ambities waarmaken dan moeten zowel de inzameling, sortering als verwerking op orde zijn. En dat is nu waar de schoen wringt.
Voedselverpakkingen zijn een goed voorbeeld. Deze moeten voldoen aan de voedselcontactwetgeving. Deze voedselverpakkingen (vaak voor eenmalig gebruik) bestaan voor een deel uit papier en mogen niet in de papierbak vanwege de voedselresten. Deze zijn dus niet zonder meer te recyclen in een standaard papierfabriek. Zo belandt bijvoorbeeld het patatdoosje met klodder mayonaise alsnog bij het restafval. Dat is het probleem in Nederland. In Duitsland niet, daar komt het via de PMD fractie bij een gespecialiseerde eind verwerker en halen ze inmiddels 55% recycling.’
Verwerkingscapaciteit in Nederland
Hans Wortman: ‘Wil je de PPWR goed kunnen uitvoeren, dan moet je samengestelde verpakkingen inzamelen via PMD (plastic, metaal, drankenkartons) en het materiaal op de juiste manier uitsorteren.’
‘In Nederland is er op dit moment nog niet voldoende verwerkingscapaciteit voor samengestelde verpakkingen.’
Veel samengestelde verpakkingen kunnen namelijk niet zomaar in de papierbak en naar een standaard fabriek voor recycling maar moeten naar een ontinktingsfabriek of speciale fabriek om de extra functionaliteit (bv. polyester, aluminium, chemicaliën) los te weken van de vezels. Die capaciteit is er nu niet, waardoor veel materiaal uiteindelijk alsnog belandt in de verbrandingsoven. Ook in Nederland moeten we investeren in verwerkingscapaciteit. Er zijn in Nederland een aantal gespecialiseerde fabrieken maar niet voldoende om de groeiende hoeveelheid samengestelde verpakkingen optimaal te kunnen recyclen. De vraag is of de papierindustrie wil investeren in de verwerking van multi-material verpakkingen?.
Zoals gezegd, de grootste uitdagingen op dit moment zijn:
De toenemende hoeveelheid behandelde vezels, de inzameling en sortering ervan en zorgen dat het materiaal in de juiste fabriek verwerkt wordt. Er wordt in Nederland momenteel nog veel verbrand bij gebrek aan eindverwerkingsinstallaties. Als er op de juiste wijze wordt ingezameld en gesorteerd, ontstaat er een materialenstroom waarvoor het interessant kan zijn om te investeren.
‘Als we de exacte hoeveelheden weten, kunnen we zorgen dat de juiste capaciteit gebouwd wordt. In Nederland komt dat nog niet van de grond. In andere landen in Europa wel’, aldus Hans.
Hans Wortman benadrukt het belang van investeren in gespecialiseerde verwerkingscapaciteit in Nederland vanwege het groeiende aantal samengestelde verpakkingen. Hij stelt: ‘Gezien het aanzienlijke aantal samengestelde verpakkingen in Nederland, is het essentieel om te bepalen waar deze het beste verwerkt kunnen worden om de hoogste kwaliteit te garanderen. Niet alle verpakkingen kunnen worden verwerkt in standaard fabrieken die hoofdzakelijk monomateriaal zoals kranten, papier of golfkarton verwerken. Veel verpakkingen met een gemengde samenstelling moeten worden doorverwezen naar gespecialiseerde fabrieken waar de vezels kunnen worden gescheiden van andere materialen.’
‘De cruciale vraag is: wie gaat investeren? Technologisch zijn er al oplossingen voorhanden, zoals geavanceerde pulptechnieken waarmee vezels efficiënt kunnen worden gescheiden van de verpakking. Momenteel verbranden we nog te veel of moeten we het materiaal over grote afstanden naar andere landen exporteren. Denk bijvoorbeeld aan het scenario waarin we met drankenkartons van Nederland naar Frankrijk en Spanje rijden om afval daar te laten recyclen in gespecialiseerde fabrieken.’
4evergreen – optimalisatie van de kringloop voor samengestelde verpakkingen
4evergreen is een Europese alliantie bestaande uit meer dan 100 leden (bedrijven) die de gehele levenscyclus van samengestelde verpakkingen vertegenwoordigt. Van pulp en oudpapier tot producenten, ontwerpers, merkeigenaren, en recyclers. Samen delen ze hun expertise om tools en richtlijnen te ontwikkelen voor een nog duurzamere sector.
Hans Wortman: ‘Met allerhande nieuwe wetgeving in aantocht timmert 4evergreen vanuit Brussel flink aan de weg met standaarden en richtlijnen o.a. rondom design for recycling. Als voorzitter van 4evergreen, was ik voornamelijk bezig met samengestelde verpakkingen en de Europese wetgeving hierover (PPWR, en waste shipment regulation (WSR). In het licht van de Europese wetgever speelt 4vergreen een steeds belangrijkere rol omdat zij de gehele kringloop van de samengestelde verpakking overziet. Als we kijken naar de verschillende materiaalstromen, heeft geen enkele industrie een vergelijkbare presentie op dit Europese niveau.’
Hans Wortman: ’Europarlementariërs praten graag met 4evergreen omdat 4evergreen de hele verpakkingskringloop vertegenwoordigt; de papierfabrieken, de converters, de brand-owners die de producten in de markt zetten maar ook de technologie providers, waste-managers en UPV’s (Uitgebreide Producenten Verantwoordelijkheid).’
‘We zien dat er veel behoefte is aan de expertise en richtlijnen van 4 Evergreen. Zo merken we dat de Design for recycling guidelines een van de meest gedownloade documenten is van de 4evergreen website. Versie 2 (december 2023) van de guidelines is nu voor iedereen beschikbaar en tegen het einde van 2024 volgt een wederom uitgebreidere versie 4,’ vertelt Hans.
Op weg naar een recylingpercentage van 90%
Het doel van 4evergreen is om 90% van alle samengestelde verpakkingen in 2030 te recyclen. Ver boven de EU-doelstelling (85%). Om het recyclingpercentage van 90% in 2030 te bereiken, heeft 4evergreen vier doelen gesteld die tegen 2025 moeten worden behaald:
‘Recyclability begint bij ‘design voor recycling’
De design for recyling richtlijnen en CEPI (de Europese brancheorganisatie voor de papierindustrie) – testmethoden van 4evergreen helpen verpakkingsontwerpers in heel Europa om bewuste keuzes te maken.
Hans Wortman: ‘Zonder verpakking ziet de maatschappij er slechter uit dan met verpakking. Als het product kapot aankomt heb je nog meer grondstoffen aan de aarde onttrokken. Recyclability begint bij ‘design for recycling’. Je moet de ontwerper van de verpakking beïnvloeden met design guidelines. Hoe kan hij tijdens het ontwerpproces rekening houden met recyclability? Dat is belangrijk. De verpakkingsontwerper kan ook kiezen voor een slechte applicatie omdat het te verpakken product daarom vraagt maar dan belandt de verpakking bij het restafval. Dat is dan een bewuste keuze. En de design for recycling guidelines zijn er juist om bewuste keuzes te kunnen maken. Ze zijn er in 4 gradaties en gaan van heel goed recyclebaar en minder goed recyclebaar naar niet recyclebaar tot niet recyclebaar en slecht voor je product.‘
’Recyling begint bij de juiste inzameling en sortering’
Hans Wortman: ‘In Nederland wil het Minsterie van Infrastructuur en Waterstaat (I&W) de inzameling standaardiseren en onderzoek doen. De collection and sorting guidelines van 4evergreen kunnen daarbij helpen. Deze collection and sorting guidelines zijn een voorbeeld van een andere deliverable van 4evergreen, die door de grote merken zoals onder andere Ikea, Apple en Nestlé onderschreven worden.’
Testen en onderzoek
‘Binnen 4evergreen wordt uitgebreid getest, waarbij een groot gedeelte van het budget wordt besteed aan onderzoek naar verschillende sorteer-, pulpingtechnologieën en optimalisaties. We onderzoeken actief hoe we de sortering kunnen verbeteren en hoe Artificial Intelligence (AI) hierbij kan assisteren. Daarnaast hebben we een beoordelingsprotocol opgesteld om de prestaties van verpakkingen na tests te beoordelen.’
Wat is het belangrijkste om tot 90% recycling te komen?
Hans Wortman: ‘Om de doelstelling van 90% recycling te halen moeten verpakkingen bestaan uit zoveel mogelijk vezels en moet de inzameling en sortering op de juiste manier plaatsvinden. Daarnaast moet de verpakking verwerkt worden in de juiste fabriek en moet er verwerkingscapaciteit beschikbaar zijn. In Duitsland en Oostenrijk is de kwaliteit goed. Daar hebben ze de blauwe en gele ton ver doorgevoerd. Blauw voor oudpapier en geel voor pmd (plastic, metaal, drankenkartons). Bronscheiding functioneert daar goed. Samengestelde verpakkingen en niet-vezelgebaseerde verpakkingen gaan daar gewoon in de gele ton.’
De rol van UPV – stabiliteit in de keten
In Nederland hebben we de kringloop van papier en karton goed georganiseerd. Op basis van marktwerking. Daar mogen we trots op zijn. Het unieke van Nederland is dat ketenpartijen er samen voor zorgen dat de papierketen gesloten blijft. Zo zorgen zij ervoor dat het ingezamelde oudpapier en karton opnieuw als grondstof wordt ingezet voor de productie van nieuw papier en karton. Stichting Papier Recycling Nederland (PRN) verbindt deze partijen, borgt de inzameling en recycling van oudpapier en zorgt zo voor stabiliteit in de kringloop. Het is belangrijk de unieke kracht van deze ketensamenwerking te behouden en te versterken om de ambitieuze milieudoelstellingen in de toekomst te kunnen behalen.
Hans Wortman: ‘Je hebt geen UPV nodig om de markt te sluiten maar wél voor de stabiliteit, om te voorkomen dat papier bij het restafval belandt. Een voorwaarde is dat de UPV transparant is en geen winstoogmerk heeft, dan werkt het voor de hele keten. PRN behaalt in Nederland goede resultaten, tegen lage kosten. Europese lidstaten moeten eigenlijk een UPV hebben voor alle verpakkingen, naast huishoudelijke verpakkingen, ook voor verpakkingen van bedrijven, zoals transportverpakkingen. In Duitsland heb je een systeem voor grafische papieren dat vergelijkbaar is met de UPV, dat heet Agrapa. Daar heeft de hele keten verantwoordelijkheid. Dat lijkt te werken. Elk land heeft zijn eigen systeem. In Engeland, Frankrijk en Spanje werkt het weer anders. In Spanje heeft men inmiddels een systeem opgebouwd voor B2B verpakkingen (Carton Circulair) dat werkt met een algemeen bindend verklaring van de overheid. Systemen zoals PRN, Agrapa, en Carton Circulair zijn non-profit en low-cost en voldoen aan de eisen die de wet stelt aan een UPV.’
Oudpapier heeft zich bewezen
‘Papier en karton wordt op hoog niveau gerecycled. Wereldwijd draagt papierrecycling bij aan bijna 200 miljoen ton aan CO2-emissiereductie per jaar (bron: FNOI). De kringloop gesloten houden, dat is belangrijk. We zijn niet afhankelijk van fossiele brandstof. We doen er alles aan om een milieuvriendelijk product op de markt te zetten.
Ooit zijn we met lompen begonnen. Oudpapier heeft zich over honderden jaren inmiddels wel bewezen en is een de meest verhandelde producten wereldwijd. Als de hele Europese keten zich inspant om de kringloop goed te organiseren, de design for recyling guidelines in acht neemt en de inzameling, sortering en verwerking op orde heeft, dan zijn we al een heel eind op weg om de recyclingdoelstelling van 90% in 2030 te bereiken’
Kom op 15 mei naar het Seminar ‘Papier & Karton: Ontwerp voor de kringloop’
Een initiatief van Stichting Papier Recycling derland (PRN) Kennisinstituut Duurzaam Verpakken (KIDV), en Koninklijke Vereniging van Nederlandse Papier- en kartonfabrieken VNP.
Kies je voor een verpakking of product van papier of karton? Doe het dan goed en kies voor een duurzaam en recyclebaar ontwerp. Tijdens het seminar ‘Papier & Karton: ontwerp voor de kringloop’ kom je van alles te weten over het ontwerpen van duurzame en recyclebare verpakkingen en producten van papier en karton.
Veel bedrijven maken voor de verpakking van hun producten de overstap van plastic naar papier en karton. Dit betekent niet automatisch dat papier- en kartonverpakkingen goed recyclebaar zijn. Aan de meeste verpakkingen worden coatings toegevoegd. Laminering, etiketten, lijmen en inkten kunnen goede recycling van papier en karton verstoren.
De papierbranche benadrukt daarom al in het ontwerpproces van de verpakking rekening te houden met de recyclebaarheid. Vaak is het lastig de recyclebaarheid goed te beoordelen. Hiervoor zijn op Europees niveau testmethoden ontwikkeld.
Design for recycling en een nieuwe Europese testmethode zijn onderwerpen die aan de orde komen tijdens het seminar ‘Papier en Karton: Ontwerp voor de kringloop.’
Meer informatie over het programma volgt.
Wanneer: 15 mei
14.00-17.00 uur (aansluitend netwerkborrel).
Waar: Het Oude Magazijn, Soesterweg 310F, 3812 BH Amersfoort
(nabij station Amersfoort Centraal).
Meld je hier aan: https://formulier.kidv.nl/seminar
Upfield, de producent van Blue Band, heeft onlangs een nieuwe papiervezelgebaseerde verpakking gelanceerd voor haar Roombeter margarine. Het is positief dat producenten hun verpakkingen verduurzamen. Deze verpakking kan goed gerecycled worden, maar mag alleen bij het oudpapier als deze schoon en droog is. Dit betekent dat de consument de verpakking voor het afdanken schoonmaakt, zoals aangegeven op de verpakking. Want overgebleven productresten maken de verpakking ongeschikt voor recycling omdat ze het recyclingproces verstoren. Meer specifiek, de productresten zorgen in de gehele recyclingketen voor verstoring en verslechtering van de grondstofkwaliteit. Voor het sluiten van de papierkringloop is het van cruciaal belang dat al het ingezamelde papier en karton schoon en droog is.
Stichting Papier Recycling Nederland (PRN) betwijfelt of consumenten in de praktijk de instructies op deze verpakking opvolgen en haar helemaal schoonmaken voordat zij deze afdanken. Het gedrag van consumenten en niet de instructies die zij meekrijgen is doorslaggevend voor de duurzaamheid van deze verpakking in de afvalfase.
Upfield heeft toegezegd in communicatie op, in en over de verpakking nog meer te wijzen op het belang van schoonmaken voor afdanken. Daarnaast zal Upfield onderzoeken of consumenten dit ook daadwerkelijk doen. Zij zal dit doen in goed overleg met PRN, de Koninklijke Vereniging van Nederlandse Papier- en kartonfabrieken en et Kennisinstituut duurzaam verpakken. PRN vindt het positief dat Upfield stappen neemt om haar twijfels over deze verpakking weg te nemen.
Zie de scheidingswijzer papier en karton voor wat wel en niet in de oudpapierbak mag: https://prn.nl/papierrecycling/nieuwe-scheidingwijzer-papier-en-karton . Producenten die er zeker van willen zijn dat hun verpakkingen van papier en karton recyclebaar zijn kunnen terecht bij het Kennisinstituut Duurzaam Verpakken: https://kidv.nl/kidv-recyclecheck-papier-en-karton-verpakkingen “
Wat mag er nu wel en niet bij het oudpapier?
De Scheidingswijzer Papier & Karton laat het zien.
Wil je zelf de Scheidingswijzer gebruiken in je communicatie? Dat kan. Op de website van PRN zijn zowel hoge als lage resolutie bestanden te downloaden, ook geschikt voor eigen drukwerk. Wil je liever je eigen logo gebruiken op de Scheidingswijzer? Ook hiervoor is een bestand beschikbaar, zodat je eenvoudig je eigen logo ( i.p.v het PRN logo) kunt plaatsen.
Sinds kort zijn de bestanden van de Scheidingswijzer Papier & Karton ook in het Engels beschikbaar.
Download de toolbox Scheidingswijzer Papier & Karton hier rechtenvrij, nederlands of engels.
De nieuwe Pringles-chipsbussen kunnen voortaan gewoon bij het oudpapier. De koker bestaat voor het grootste deel uit papier, dankzij een nieuwe papieren bodem en is
goed te recyclen in de oudpapierverwerkende fabrieken.
Gooi de koker in de papier- en kartonbak, het plastic deksel in de PMD-bak en de afdekfolie bij het restafval.
https://www.pringles.com/nl/recycle.html
Door Hielke van den Brink
Bijna 90% van al het Nederlandse oudpapier wordt gerecycled. Daarmee zijn we een koploper in Europa. We hebben de kringloop van papier en karton goed georganiseerd in ons land, op basis van marktwerking. Daar mogen we trots op zijn. Het unieke van Nederland is dat ketenpartijen er samen voor zorgen dat de papierketen gesloten blijft. Zo zorgen zij ervoor dat het ingezamelde oudpapier en karton opnieuw als grondstof wordt ingezet voor de productie van nieuw papier en karton. Stichting Papier Recycling Nederland (PRN) verbindt deze partijen, borgt de inzameling en recycling van oudpapier en zorgt zo voor stabiliteit in de kringloop. Het is belangrijk de unieke kracht van deze ketensamenwerking te behouden en te versterken om de ambitieuze milieudoelstellingen in de toekomst te kunnen behalen.
Gezamenlijk belang sluit de kringloop
Elke schakel in de papierkringloop heeft haar eigen rol én haar eigen belang.
Producenten en importeurs van papier en karton
Zetten nieuwe producten en verpakkingen van papier en karton op de markt. Zij hebben er belang bij dat de grondstof voor deze producten en verpakkingen (veelal oudpapier) goed beschikbaar is. Daarnaast wordt het vanwege regelgeving en imago steeds belangrijker dat deze producten en verpakkingen recyclebaar zijn. Vanwege producentenverantwoordelijkheid (UPV) zijn producenten financieel en organisatorisch verantwoordelijk voor afvalbeheer van de producten van papier en karton die door hen in de handel worden gebracht. Dit dwingt hen tot samenwerking met andere ketenpartijen. Voor niet-verpakkingen van papier en karton is PRN de uitvoeringsorganisatie van deze UPV, voor verpakkingen is dat Afvalfonds Verpakkingen.
Consumenten en bedrijven
Kopen en scheiden het papier en karton na gebruik in de papierbak. Voor hen is belangrijk dat dit hen niet teveel geld kost (prijs product en afvalstoffenheffing/afvalkosten). Door hun oudpapier goed te scheiden dragen ze bij aan een duurzame samenleving. Consumenten en bedrijven zijn cruciaal, omdat zij bepalen wat wel en wat niet in de oudpapierbak belandt en dus gerecycled kan worden.
Gemeenten
Gemeenten zijn wettelijk verantwoordelijk voor de organisatie en kosten van huishoudelijke inzameling. Zij beslissen óf en hoe professionele oudpapierondernemingen het oudpapier inzamelen en bepalen de lokale inzamellogistiek en communicatie naar inwoners. Zij vervullen dus ook een zeer belangrijke rol in de keten. Gemeenten hebben er belang bij dat hun inwoners het oudpapier goed scheiden. Zo besparen zij aan de ene kant verbrandingskosten, kunnen ze de afvalstoffenheffing laag houden door de opbrengst van het oudpapier en dragen ze bij aan een schone leefomgeving.
Oudpapierondernemingen
Verzorgen de inzameling van oudpapier en -karton bij bedrijven en bij inwoners. Zij reinigen, bundelen en maken er een handelsproduct van geschikt voor papierfabrieken. Zij hebben er belang bij dat er veel oudpapier van hoge kwaliteit ingezameld wordt bij bedrijven en inwoners. Zo kunnen ze tegen een goede prijs hun grondstof aanbieden bij papierfabrieken. Gemeenten en bedrijven profiteren daarvan. Want des te hoger de verkoopprijs, des te hoger de aan gemeenten en bedrijven betaalde inkoopprijs van het oudpapier kan zijn.
Papierfabrieken
Maken van oudpapier nieuw papier zodat de kringloop opnieuw kan beginnen. Een goed functionerende inzameling zorgt voor goede beschikbaarheid, kwaliteit en lage kosten van de grondstof oudpapier. Omgekeerd hebben zij er ook belang bij dat producten en verpakkingen van papier en karton goed recyclebaar zijn. Zo verzekeren papierfabrieken hun eigen toekomstige grondstof, want papier en karton is tot wel 25x te recyclen.
Producentenverantwoordelijkheid
Meestal levert oudpapier geld op, maar door de grillige oudpapiermarkt kan het gebeuren dat het ingezamelde oudpapier de ophaalkosten niet waard is. Er dreigt dan een inkomstenverlies voor gemeenten en het risico dat het oudpapier niet meer ingezameld of gerecycled wordt. Dan werkt het hiervoor beschreven systeem van gezamenlijke belangen niet meer. Daar komt de producentenverantwoordelijkheid om de hoek kijken. Als de markt niet meer goed functioneert, zullen producenten en importeurs aangesproken worden op hun verplichte recyclingdoelstellingen en de kosten van afvalbeheer.
De garanties van Stichting Papier Recycling Nederland
In een situatie van marktfalen (een Ketendeficit), zorgt PRN (Papier Recycling Nederland) ervoor dat de bij haar aangesloten gemeenten een financiële vergoeding krijgen om de inzameling en recycling te kunnen continueren. Daarnaast wordt het aandeel niet-verpakkingen in het oudpapier gegarandeerd afgenomen. Oudpapierondernemingen en papierfabrieken hebben zich gecommitteerd aan deze afnamegarantie. De papierkringloop is zo geborgd.
De kosten die voortvloeien uit het PRN-systeem worden betaald door de producenten en importeurs van niet-verpakkingen van papier en karton. Het papiervezelconvenant tussen PRN en de Vereniging Nederlandse Gemeenten vormt de kapstok voor de afspraken binnen dit systeem. Dit convenant heeft betrekking op kranten, tijdschriften, folders, boeken en alle overige niet-verpakkingstoepassingen van papier en karton. Producenten en importeurs van niet-verpakkingen hebben via dit convenant vastgelegd dat tenminste 75% van deze producten wordt gerecycled.
Binnen PRN werken alle ketenpartijen samen om de kringloop gezond en gesloten te houden.
Een kringloop om trots op te zijn
Nederland mag trots zijn op de wijze waarop de kringloop van papier en karton georganiseerd is. We zijn wat betreft papierrecycling een koploper in Europa. Producenten, consumenten, gemeenten, oudpapierondernemingen en papierfabrieken zorgen er samen en ieder vanuit hun eigen belang voor dat de kringloop gesloten blijft. Met producentenverantwoordelijkheid, zoals PRN, is geborgd dat papier en karton onder alle marktomstandigheden ingezameld en gerecycled zal worden.
‘Ik koester deze waardevolle manier van ketensamenwerking en zie het als dé manier om de keten in de toekomst nog verder te verduurzamen.’
Hielke van de Brink is directeur van Stichting Papier Recycling Nederland (PRN)
Het PRN-systeem is algemeen verbindend verklaard. PRN geeft uitvoering aan de afspraken in het Papiervezelconvenant. Deelname aan het systeem verplicht voor alle producenten en importeurs van niet-verpakkingen van papier en karton. PRN monitort de recycling van niet-verpakkingen van papier en karton en rapporteert daarover aan het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. Daarnaast zet PRN zich in voor kwalitatief hoogwaardige inzameling en recycling van oudpapier en -karton.
Wat gebeurt er met jouw kartonnen wegwerpbekertje?
Thuis
Gebruik je thuis wel eens een kartonnen wegwerpbekertje, tijdens een feestje, dan mag dat bekertje niet bij het oudpapier. Je gebruikte bekertje is namelijk niet schoon en droog en hoort daarom niet in de papierbak of -zak.
Je papieren bekertje gooi je weg bij het restafval.
Koffie op het werk
Voor koffiebekertjes op kantoor ligt dat iets anders. Koffiebekertjes op het werk mogen ook niét bij het gewone oudpapier maar worden vaak apart ingezameld in een hiervoor speciale unit met kokers. Deze ’bedrijfsbekertjes’ worden apart opgehaald en ingezameld voor recycling.
Jouw kartonnen ‘bedrijfsbakkie’ is hiermee een waardevolle grondstof voor nieuwe producten van papier en karton. De bekertjes kunnen worden gerecycled tot toiletpapier of kartonnen handdoekjes. In Nederland verbruikt één persoon op kantoor bijna 1.000 kartonnen koffiebekers per jaar. Met 10 collega’s komen we al gauw uit op zo’n 10.000 stuks.
Nieuwe SUP-wetgeving
Vanaf 1 juli 2023
Per 1 juli 2023 geldt er nieuwe wetgeving voor bedrijven en winkels met to-go producten zoals wegwerpbekertjes. Vanaf 1 juli 2023 dient er betaald te worden voor het gebruik van een plastic of kartonnen wegwerpbekertje (ook karton met kunststof coating).
Vanaf 1 januari 2024
Vanaf 1 januari 2024 mag u geen plastic wegwerpbekers en -bakjes meer aanbieden waar klanten deze direct gebruiken. Bijvoorbeeld in de kantine, op kantoor, in uw restaurant of snackbar of op een festival. Dit geldt ook voor kartonnen wegwerpbekers met plastic coating.
100% papieren – en andere plasticvrije wegwerpverpakkingen blijven wel toegestaan.
Onderzoek naar productvreemde vervuiling in huishoudelijk papier en karton in uw gemeente.
Bent u als gemeente.aangesloten bij PRN?
Meld u vóór 1 oktober. 2023 aan voor het Vervuilingsonderzoek oudpapier/Q4 2023/Q1 2024
Stichting Papier Recycling Nederland (PRN) en onderzoeksbureau De AfvalSpiegel nodigen uw gemeente uit om te participeren in het PRN Vervuilingsonderzoek. U kunt één of meerdere monsters laten nemen uit het in uw gemeente ingezamelde oudpapier. Hiermee krijgt u inzicht in de samenstelling van het oudpapier in uw gemeente en hoe deze samenstelling zich verhoudt tot de rest van Nederland. Het voordeel voor PRN is dat uw participatie de representativiteit van het onderzoek verbetert.
Het PRN Vervuilingsonderzoek
PRN doet sinds 2001 periodiek onderzoek naar de productvreemde vervuiling in huishoudelijk papier en karton. Deze vervuiling bestaat uit materialen die niet geschikt zijn voor de productie van nieuw papier en karton en papier en karton dat niet schoon en/of droog is. Dit zijn onder andere kunststoffen, etensresten en drankenkartons, maar ook geplastificeerd papier of vervuilde pizzadozen. Het onderzoek wordt sinds 2019 uitgevoerd door De AfvalSpiegel in opdracht van PRN, mede gefinancierd door Nedvang B.V.
Doel van het onderzoek is drieledig:
1. Kwantificeren en beschrijven van de aard en omvang van productvreemde vervuiling in huishoudelijk papier en karton;
2. In kaart brengen resultaten op het niveau van bepaalde beleidskenmerken: inzamelsysteem voor papier en karton, het tariefsysteem voor restafval en het serviceniveau voor restafval;
3. In kaart brengen trendmatige ontwikkeling van het aandeel en soort productvreemde vervuiling.
In Q4 van 2023 en Q1 van 2024 worden bij 25 gemeenten monsters getrokken en geanalyseerd, voor een totaal van 50 monsters. De monsters van gemeenten die ervoor kiezen om te participeren in het onderzoek zijn additioneel op deze 50 monsters. De onderzoeksresultaten worden medio 2024 gepubliceerd.
Vorige onderzoeksrapporten zijn hier te vinden: https://prn.nl/prn-en-het-prn-systeem/prn/rapportage/
Propositie participatie door gemeenten
Uw gemeente kan voor €2000.- (ex. BTW) per monster participeren in het onderzoek. U kunt meerdere monsters laten trekken. U kunt zich tot 1 oktober 2023 aanmelden bij De AfvalSpiegel via Aanmelden onderzoek papier en karton. Er geldt een maximum van 25 gemeenten. PRN haalt geen financieel voordeel uit uw deelname.
De AfvalSpiegel organiseert het willekeurig trekken van de monsters en de analyse. Zodra de bij uw gemeente afgenomen monsters zijn geanalyseerd ontvangt u daarvan de resultaten. Zodra het onderzoeksrapport van het vervuilingsonderzoek wordt gepubliceerd, ontvangt u een vergelijking met de gemiddelde onderzoeksresultaten.
PRN en De AfvalSpiegel zullen de informatie van individuele gemeenten nooit herleidbaar publiceren. De monsterresultaten worden enkel meegenomen in de gemiddelden die gepubliceerd worden in het onderzoeksrapport. Het staat uw gemeente wel vrij uw resultaten te publiceren.
Door Milieu Centraal en het ministerie van Infrastructuur & Waterstaat.
Den Haag, 4 juli 2023. Per 1 juli 2023 heeft de Stichting Materiaalorganisaties (StiMo) haar secretariaat ondergebracht bij Lejeune Association Management in Den Haag.
StiMo is sinds 2014 betrokken bij het bevorderen en zichtbaar maken van circulariteit van verpakkingsmaterialen. Binnen StiMo zijn vijf toonaangevende materiaalorganisaties vertegenwoordigd: Stichting Duurzaam Verpakkingsglas; NRK Verpakkingen (kunststofverpakkingen), Stichting Papier Recycling Nederland (PRN); Stichting Kringloop Hout; en Metalen Verpakkingen Nederland. Gezamenlijk vormen de aangesloten materiaalorganisaties een fundamentele schakel in de evolutie naar de circulaire economie en fungeren zij als aanspreekpunt voor het Afvalfonds Verpakkingen en in de discussie over de invulling van de uitgebreide producentenverantwoordelijkheid (UPV) in Nederland.
Voorzitter Rob Verhagen (OPACKGROUP), tevens voorzitter van NRK Verpakkingen, stelt:
“Het speelveld rondom de transitie naar circulariteit en UPV is voortdurend in beweging en is de afgelopen jaren door de Green Deal in een stroomversnelling terecht gekomen. Ieder van de vijf bij ons aangesloten sectoren heeft haar eigen sterktes, zwaktes en uitdagingen, maar door het bundelen van kennis en ervaring vanuit de verschillende materiaalstromen staan we samen sterker in de discussie op gezamenlijke, sector overstijgende thema’s. Vanwege recente veranderingen in de overkoepelende overlegstructuur hebben we ons beleid herijkt. In Lejeune hebben we een partner gevonden met een lange track record op het gebied van verpakkingen, circulariteit en recycling. Tegelijkertijd zijn wij dank verschuldigd aan onze vorige secretariaatspartner Wissenraet Van Spaendonck voor hun ondersteuning en expertise gedurende de afgelopen 9 jaar.”
Binnen het nieuwe secretariaat zal Luc Lejeune als secretaris het aanspreekpunt zijn voor StiMo. De ondersteuning is in handen van Brenda van der Burg.
—- EIND —-
Voor informatie:
Rob Verhagen: rob.verhagen@opackgroup.com
Luc Lejeune: luclejeune@materiaalorganisaties.nl
Stichting Materiaalorganisaties (StiMo)
www.stichtingmateriaalorganisaties.nl Tel. 070 – 363 63 4820230704
In de week van 5 tot 9 juni 2023 werd met de campagne Doemaarapart.nl uitgebreid stilgestaan bij het brandgevaar van batterijen en accu’s. Een campagne tegen batterijbranden en vóór recycling.
Houd batterijen apart, en voorkom afvalbranden
“Batterijen en accu’s vormen een steeds groter probleem voor afval- en recyclingbedrijven, zoals papierrecyclers. De energiedragers zijn namelijk brandgevaarlijk als deze niet op de juiste manier worden gescheiden, ingezameld en verwerkt. Steeds vaker komen batterijen of accu’s in het dagelijkse afval terecht zoals bij het oudpapier, met alle risico’s op brand en milieuschade.” Lever batterijen daarom altijd apart in bij een speciaal inzamelpunt in de winkel of bij de milieustraat.
“Zelfs een piepkleine knoopcelbatterij in een wenskaart kan het begin zijn van een enorme vuurzee.”
Gerard Nijssen | Bron: Recyclingmagazine.nl
Lithiumbatterijen als brandoorzaak
Brand ontstaat steeds vaker door beschadigde lithiumbatterijen. Hiervan hebben we er steeds meer in huis. Bij normaal gebruik zijn ze niet gevaarlijk maar als ze beschadigen dan kan de batterij gaan lekken, openbarsten of zelfs ontploffen.
Foto’s: voorbeeld van een beschadigde telefoonaccu.
“Batterijen kunnen beschadigen in de container, tijdens de inzameling, het transport of tijdens de papierrecycling. Oudpapier wordt vaak opgehaald met een kraakperswagen, dit voertuig perst en kraakt het papier en alles dat er tussenzit. Mocht er een batterij of accu bij het oudpapier gekomen zijn, dan kan dit voor brand zorgen. Ook bij de sortering, de verwerking (papiershredder, balenpers of in een kartonbaal) en de recycling van oudpapier kan de batterij beschadigd raken en ontbranden.”
“Lithium-ion batterijen zijn veel gebruikte energiedragers omdat deze batterijen veel energie kunnen opslaan en oplaadbaar zijn. Daarmee nemen de risico’s van ontbranden en ontploffen toe. Dit type batterij kan al ontbranden waneer de batterij doorboord wordt. Deze video laat zien hobrandgevaarlijk dit type batterij is.”
Bron: https://www.recycling.nl/batterijen-accus-brandgevaarlijk-afval/ inleveren
Voorkom milieuschade
Naast het risico op brandgevaar zijn batterijen en accu’s ook schadelijk voor het milieu als deze niet op de juiste manier worden ingezameld en verwerkt en de giftige en chemische stoffen in de natuur terecht komen.
Lever accu’s en batterijen altijd apart in voor recycling
“Met gemiddeld 5 kilo afgedankte apparaten per huishouden en de mogelijkheid om een mobiele telefoon voor 93% te recyclen, is inleveren in plaats van weggooien de juiste keuze. Dit is niet alleen veilig, maar levert ook waardevolle metalen op voor een circulaire economie.“
“Volgens Steven Van Eijck, voorzitter stichting OPEN, is met name het gebruik van vapes onder jongeren zeer zorgwekkend. Deze e-smokers vormen maar liefst 84% van alle risicovolle apparaten in het restafval, maar ook accu’s afkomstig van boormachines en fietsen worden aangetroffen.”
Lever batterijen, accu’s en elektrische apparaten altijd apart in om grondstoffen te recyclen en om de toenemende afvalbranden en milieuschade te voorkomen.
Gooi klein elektrisch afval met accu’s en batterijen (onder andere telefoons, tablets, baardtrimmers, scheerapparaten, elektrisch gereedschap, computers, e-smokers (vapes) etc.) nóóit bij het normale huisvuil (zoals restafval of oudpapier) maar bewaar ze gescheiden in een aparte bak. Lever deze bak met afgedankte batterijen in bij een speciaal inzamelpunt zoals de winkel, supermarkt of de milieustraat.
Zo voorkom je brand-, en milieuschade en draag je bij aan de winning van waardevolle metalen door recycling.
